بررسی اثر آنتی اکسیدانی عصاره تام متانولی حاصل از بخش هوایی گیاه مریم گلی مصری (salvia aegyptiaca) با چهار روش مختلف و تعیین محتوای فنولی و فلاونوییدی آن

به علت ارتباط گونه های فعال اکسیژن با پیری، سرطان و بسیاری از بیماری های دیگر، علاقه به بررسی آنتی اکسیدان ها رشد چشمگیری داشته است.مصرف میوه و سبزیجات باعث افزایش ظرفیت آنتی اکسیدان های پلاسما در انسان می شود.با توجه به این که آنتی اکسیدان های سنتتیک مانندbht و bha می تواند کارسینوژن و هم چنین هپاتوتوکسیک باشند، وجود خاصیت آنتی اکسیدانی در مواد طبیعی مانند گیاهان ازاهمیت خاصی برخوردار است. salvia aegyptiaca یکی از گیاهان متعلق به تیره lamiaceae بوده که در فارسی سالویا(مریم گلی مصری) نامیده می شود. این گیاه یکی از گونه های بومی جنس salvia (2 - 7 ) در ایران می باشد که در طب سنتی ازاین گیاه جهت بهبوداختلالات عصبی،سرگیجه،اسهال ،نفخ وشست وشوی چشم استفاده می شود .طی بررسی انجام شده روی عصاره حاصل از این گیاه،اثرضدتب،ضد درد،آرام بخش وضدالتهاب قابل توجهی مشاهده گردیده است. باتوجه به اینکه دیگرگونه های جنس salvia اثرآنتی اکسیدان قابل توجهی نشان داده اند، لذا بر آن شدیم تابرای اولین باراثرآنتی اکسیدانی عصاره تام متانولی بخش هوایی گیاه را بررسی نماییم ودرنهایت نتایج بدست آمده را باهم مقایسه کنیم.باتوجه به اینکه معمولاً اثرآنتی اکسیدان گیاهان مربوط به محتوای فنلی وفلاونوئیدی آنهامی باشد،تصمیم گرفتیم تابرای اولین بارمحتوای فنلی وفلاونوئیدی بخش هوایی گیاه رانیز تعیین کنیم. عصاره گیری گیاه به روش ماسراسیون انجام گردید و قدرت آنتی اکسیدانی باچهارروش ذیل مورد ارزیابی قرار گرفت. 1- مهار رادیکال آزاد dpph 2- فریک تیوسیانات 3- فعالیت شلات کنندگی یونهای فلزی آهن 4- ظرفیت احیای تام نتایج نشان می دهند که عصاره تام متانولی در روش فریک تیوسیانات به میزان0/006± 13/36% توانست اثر مهاری روی فعالیت پراکسیداسیون لیپید نشان دهد که در مقایسه با (bht= 75/78% ) قابل توجه نبوده است. در روش شلات یون های فلزی آهن میزان شلات کنندگی عصاره تام متانولی در غلظت های متفاوت تا ±2/432%43/45 درصد افزایش یافت که در مقایسه با استاندارد edtaکه میزان 99 درصد شلات کنندگی را نشان می دهد قابل توجه نیست. در روش dpph، ic50(غلظتی که می تواند 50درصد رادیکال های آزاد dpph را مهار کند) برای عصاره تام متانولی گیاه مورد نظر برابر با135/91±6/082 µg/ml و برای bht برابر با 20/23 µg/ml می باشد ، با توجه به این نتایج ،درمقایسه با گیاهان شاخص دیگر در این زمینه ،این گیاه دارای فعالیت آنتی اکسیدانی قابل قبولی است. در روش احیای تام با افزایش غلظت ، میزان جذب عصاره و استاندارد bht هردو افزایش یافته است اما در مقایسه با افزایش جذب استاندارد در غلظت های یکسان، افزایش جذب عصاره خیلی مورد توجه نبوده است.(در غلظتg/ml µ 1000 میزان جذب در استاندارد bht و عصاره به ترتیب 675/5 و0/050 ± 033/1 می باشد). محتوای فنولی عصاره گیاهی بر حسب میلی گرم هم ارز اسید گالیک بر گرم وزن پودر خشک عصاره(extract dry of ±1/912 (mg gae/g44/153 و محتوای ترکیبات فلاونوئیدی عصاره گیاهی بر حسب میلی گرم هم ارز روتین بر گرم وزن خشک عصاره( ±1/601(mg re/g of dry extract 19/12 محاسبه شد که از نظر محتویات فلاونوئیدی در مقایسه با گیاهان دیگر این جنس خیلی چشمگیر نبوده است.